zihinsel engelli birinden abdest bozulur mu ne demek?

Zihinsel Engellilerde Abdest ve İlgili Hükümler

Giriş:

İslam dininde ibadetler, mükellefiyet şartlarını taşıyan bireyler için farzdır. Mükellefiyet, akıl sağlığı ve ergenlik çağına ulaşmakla başlar. Zihinsel engellilik durumu, bu mükellefiyetin sınırlarını belirleyen önemli bir faktördür. Bu makalede, zihinsel engelli bireylerin abdest ve diğer dini yükümlülükleri konusundaki farklı görüşler ve yaklaşımlar ele alınacaktır.

Temel Kavramlar:

• Mükellefiyet: İslam hukukunda, dini emir ve yasaklardan sorumlu olma durumu.
• Abdest: Namaz kılmak gibi bazı ibadetleri yerine getirebilmek için belirli organları su ile yıkamak suretiyle yapılan temizlik.
• Zihinsel Engellilik: Bilişsel işlevlerde ve uyum davranışlarında önemli sınırlamaların olduğu bir gelişimsel engel. Zihinsel Engellilik

Hanefi Mezhebine Göre Hükümler:

Hanefi mezhebinde, akıl sağlığı yerinde olmayan (mecnun) kişilerin ibadetlerden sorumlu olmadığı görüşü hakimdir. Zihinsel engellilik durumu da akıl noksanlığı olarak değerlendirildiğinde, bu kişilerin abdest alması ve namaz kılması gibi ibadetler farz değildir. Ancak, zihinsel engelli birey, abdestin ne anlama geldiğini ve nasıl yapıldığını anlayabiliyor ve uygulayabiliyorsa, abdest alması teşvik edilebilir. Bu durumda, abdestin geçerli olup olmadığı konusunda ihtilaflar bulunmaktadır.

Şafii, Maliki ve Hanbeli Mezheplerine Göre Hükümler:

Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerinde de benzer bir yaklaşım söz konusudur. Akıl sağlığı yerinde olmayan veya temyiz (doğruyu yanlıştan ayırabilme yeteneği) ehliyetine sahip olmayan kişilerin ibadetlerden sorumlu olmadığı kabul edilir. Ancak, bu mezheplerde de zihinsel engelli bireyin durumuna göre farklı değerlendirmeler yapılabilir. Örneğin, hafif düzeyde zihinsel engeli olan ve temyiz gücüne sahip olan bir bireyin abdest alması ve namaz kılması teşvik edilebilir ve bu ibadetlerin geçerli olduğuna hükmedilebilir.

Günümüzdeki Yaklaşımlar ve Fetvalar:

Günümüzde, zihinsel engellilik konusundaki bilimsel gelişmeler ve toplumsal farkındalığın artmasıyla birlikte, bu konudaki dini yaklaşımlar da değişmektedir. Birçok İslam alimi, zihinsel engelli bireylerin ibadet yükümlülüğünün, bireyin anlama ve uygulama kapasitesine göre belirlenmesi gerektiğini savunmaktadır.

• Hafif Düzeyde Zihinsel Engelliler: Bu gruptaki bireyler, genellikle abdestin ne anlama geldiğini ve nasıl yapıldığını öğrenebilirler. Bu nedenle, abdest almaları ve namaz kılmaları teşvik edilir. Bu kişilerin ibadetlerinin geçerli olup olmadığı konusunda farklı görüşler bulunsa da, yapılan ibadetin niyet ve samimiyetle yapılması önemlidir.
• Orta ve Ağır Düzeyde Zihinsel Engelliler: Bu gruptaki bireyler, genellikle abdestin ne anlama geldiğini ve nasıl yapıldığını anlamakta zorlanırlar. Bu nedenle, bu kişilerin abdest alması ve namaz kılması farz değildir. Ancak, bu kişilerin bakımıyla ilgilenenler, onların temizliğine özen göstermeli ve mümkünse abdest almalarına yardımcı olmalıdır.

Abdestin Geçerliliği Konusundaki İhtilaflar:

Zihinsel engelli bireylerin abdestinin geçerli olup olmadığı konusunda İslam alimleri arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı alimler, akıl sağlığı yerinde olmayan kişilerin abdestinin geçerli olmadığını savunurken, bazıları ise bireyin anlama ve uygulama kapasitesine göre bu durumun değişebileceğini belirtmektedir. Bu konudaki ihtilafların temelinde, mükellefiyet şartlarının yorumlanması ve zihinsel engellilik durumunun farklı düzeylerdeki etkileri yatmaktadır.

Sonuç:

Zihinsel engelli bireylerin abdest ve diğer dini yükümlülükleri, bireyin anlama ve uygulama kapasitesine göre değerlendirilmelidir. Bu konuda kesin bir hüküm vermek yerine, bireyin durumu dikkate alınarak en uygun yaklaşımın belirlenmesi önemlidir. İslam dininde kolaylık ilkesi gereği, zor durumda olanlara kolaylık sağlanması ve ibadetlerin bireyin gücü oranında yapılması teşvik edilmektedir. İslam alimlerinin ve uzmanların görüşleri doğrultusunda hareket etmek, bu konudaki doğru yaklaşımın belirlenmesine yardımcı olacaktır.